Thông tin y học: VIÊM GAN VIRUS B THEO QUAN ĐIỂM YHCT
Viêm gan virus B (VGB) là t́nh trạng viêm nhiễm hoại tử tế bào gan do virus viêm gan B gây ra. Đây là một bệnh truyền nhiễm thường gặp ở nước ta cũng như trên thế giới. Việt Nam là một nước thuộc vùng lưu hành dịch tễ cao với tỷ lệ nhiễm HBV 10-20%.
Bệnh viêm gan B bao gồm giai đoạn cấp và măn tính, Bệnh viêm gan B măn thường diễn biến phức tạp, có thể trở thành xơ gan hoặc ung thư tế bào gan.
Theo ước tính, 25% trường hợp viêm gan B măn tính có thể tử vong do xơ gan và ung thư gan.
Trong y học cổ truyền không có bệnh danh là viêm gan B mà nó được qui về các chứng như hoàng đản, hiếp thống, tích tụ…
Nền y học cổ truyền từ xưa cũng có nhiều kinh nghiệm điều trị bệnh về gan mật bằng cách sử dụng cây cỏ, nguyên liệu có nguồn gốc từ thiên nhiên. Một trong số những kinh nghiệm đó là những bài thuốc cổ phương điều trị bệnh gan mật được truyền lại đến ngày nay như: Nhân trần cao thang, Tiêu dao tán..., và trong những năm gần đây các nhà khoa học đă đi sâu nghiên cứu cho thấy nhiều loại thảo dược điều trị viêm gan B có hiệu quả như:
Hoàng kỳ, Đan sâm, Cốt khí, Bạch hoa xà thiệt thảo, Diệp hạ châu, Cà gai leo…
Học thuyết tạng phủ của YHCT quan niệm rằng can là một trong năm tạng, không chỉ bao gồm về mặt h́nh thái giải phẫu mà công năng của can rộng hơn rất nhiều như: Can chủ sơ tiết, can tàng huyết, điều tiết huyết dịch, can chủ cân, khai khiếu ra mắt, tính thích điều đạt ghét uất ức… trong đó chức năng sơ tiết và tàng huyết, điều tiết huyết của can đóng vai tṛ quan trọng trong cơ chế bệnh sinh của bệnh.
Nguyên nhân gây bệnh:
Nguyên nhân gây bệnh phân thành 2 nhóm chính là ngoại cảm và nội thương. Nguyên nhân chủ yếu là ngoại cảm thấp nhiệt tà độc, ăn uống không điều độ và lao lực, cơ thể suy yếu, bệnh cơ biến hoá chủ yếu là thấp nhiệt dịch độc tích kết ở can tỳ, can đởm mất sơ thông, tỳ vị mất kiện vận, khí trệ huyết ứ, lạc mạch thất điều.
Cơ chế bệnh sinh
Bệnh cơ chủ yếu của VGB là sự tương tác của thấp nhiệt dịch độc; 3 tạng tỳ, can, thận bị tổn thương. Yếu tố bệnh lư chủ yếu là thấp nhiệt, khí trệ, ứ độc, tính chất của bệnh giai đoạn cấp là tà thực chính khí chưa suy, giai đoạn măn tính là tà thực chính suy, trung tâm của bệnh biến là ở huyết phần.
Phương pháp điều trị
YHCT điều trị viêm gan virus có những hiệu quả nhất định, nhất là trong lĩnh vực như bảo vệ tế bào gan, làm giảm men gan, lợi đởm thoái hoàng, điều hoà miễn dịch, ức chế sự phát triển của tổ chức xơ hoá và kháng virus.
* Điều trị viêm gan virus cấp là thanh hoá thấp nhiệt ứ độc(thanh nhiệt trừ thấp,lợi đởm, thoái hoàng ):
Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu là thấp nhiệt dịch độc, từ ngoài tác động vào từ biểu nhập lư, uất và không giải, ứ đọng trở ngại trung tiêu. Một phần cũng do tỳ bị tổn thương, thấp nhiệt nội sinh kết hợp gây bệnh, do bệnh mới phát đa phần thuộc tà thực, điều trị khu tà là chính điều này cũng phù hợp với điều trị trong y học hiện đại là thanh trừ và ức chế virus. Thanh nhiệt giải độc dùng các vị Đại hoàng, Hoàng liên, Cốt khí, Bản lam căn… ngoài ra c̣n kết hợp các pháp điều trị như: Thanh nhiệt lợi thấp, hoạt huyết giải độc… (Nhân trần, Chi tử, Kim tiền thảo, Đan sâm…).
* Điều trị VGBMT pháp chủ yếu là thanh hoá ứ độc, điều dưỡng can tỳ( thanh nhiệt trừ thấp, sơ can lư khí kiện tỳ):
Yếu tố bệnh lư chủ yếu của VGB là thấp nhiệt độc tà, đây là những yếu tố xuyên suốt từ đầu đến cuối của quá tŕnh phát sinh phát triển của bệnh. Các yếu tố này lưu lại, ứ đọng trong cơ thể không được loại bỏ tạo thành một ṿng xoắn bệnh lư làm cho bệnh kéo dài, hay tái phát và khó điều trị. V́ vậy trong phương pháp điều trị cơ bản là phải thanh hoá thấp nhiệt ứ độc. Đầu tiên, phải coi trọng vấn đề thanh nhiệt giải độc, như phần trên đă nêu “Độc” là một trong những nhân tố then chốt gây lên bệnh, cũng là một trong những bệnh tà đặc biệt. Độc xâm lấn vào tạng can, ảnh hưởng đến khí huyết, tổn thương chính khí và dễ kết hợp với nhiệt tạo thành nhiệt độc nên bệnh nhân thường xuất hiện sốt, phiền nhiệt, miệng khô khát, đau hạ sườn… Trong điều trị dùng các vị thanh nhiệt như: Hoàng liên, Hoàng bá, Hoàng cầm, Chi tử… ngoài ra c̣n sử dụng một số thuốc trên lâm sàng cũng như thực nghiệm chứng minh là có tác dụng làm giảm men gan như:
Cốt khí, Bán chi liên, Bạch hoa xà, Diệp hạ châu… Độc dễ nhập huyết kết lại tạo thành ứ độc nên trong điều trị kết hợp hoạt huyết hoá ứ, bản thân bệnh thường đa số là nhiệt độc ứ kết nên trong quá tŕnh điều trị phải kết hợp các loại thuốc hoạt huyết hoá ứ giải độc như:
Xích thược, Đan sâm… thấp tà cũng là một yếu tố quan trọng trong quá tŕnh phát sinh phát triển của bệnh, thấp tính dính trệ, trở ngại khí huyết, dẫn đến bệnh thường kéo dài, tái phát nhiều lần rất khó chữa, thấp tà thường kết hợp với nhiệt độc, ứ nên trong pháp điều trị VGBMT thường là phải trừ thấp bằng cách thanh hoá hoặc thanh lợi, thanh lợi thấp nhiệt… các thuốc hay dùng:
Sa tiển tử, Hoàng bá, Nhân trần… .
Mặt khác, tính chất bệnh lư của VGBMT là tà thực và chính suy, nói đến chính suy là trước hết là can tỳ thất điều, công năng bị ảnh hưởng, can mất sơ tiết, tỳ mất kiện vận… do vậy trong điều trị phải kết hợp điều dưỡng can tỳ, cụ thể là sơ can, kiện tỳ các thuốc hay dùng là:
Sài hồ, Bạch thược, Hoài sơn, Bạch truật, Hoàng kỳ… Về sau bệnh lâu ngày không khỏi ảnh hưởng đến công năng của thận, điều trị dùng các vị Thỏ ty tử, Bổ cốt chỉ…
Như vậy, căn cứ vào đặc điểm VGBMT là do thấp nhiệt ứ độc bổ kết, tương tác gây nên bệnh, bệnh là tà thực chính suy, can tỳ 2 tạng bị tổn thương nên xác định nguyên tắc điều trị là Thanh hoá nhiệt độc, điều dưỡng can tỳ là chính.
TS Phạm Bá Tuyến
Nguồn: benhvienyhctbca.vn
|
Trang Chính