Dược Vị

  Toa Thuốc

  Diễn Đàn

  Đăng Nhập

  Đăng Ký

<< Đăng Chủ Đề Mới >>

NGŨ VẬN - LỤC KHÍ - posted by KHANG TƯỜNG (Hội Viên) on April , 30 2013

KT là hội viên mới tham gia diễn đàn, nay xin đóng góp một ít hiểu biết về Ngũ Vận - Lục Khí cùng các bạn đồng môn. Mong các đồng nghiệp cùng KT thảo luận trên tinh thần giao lưu học hỏi. Cảm ơn quư vị! Phần khái niệm về Ngũ Vận _Lục Khí th́ Thầy Quang Thống đă tŕnh bày rất chi tiết, súc tích. KT chỉ đưa ra một chút hiểu biết Nôm na về Vận Khí theo dạng tóm tắt, xin các bạn góp ư giùm cho. Ngũ Vận tương ứng với Ngũ hành : MỘC - HỎA - THỔ - KIM - THỦY. Lục Khí tương ứng với Lục khí(c̣n gọi là Lục dâm) : PHONG-HÀN-THỬ-THẤP-TÁO-HỎA. Ngũ Vận ứng với Thiên Can. Lục Khí ứng với Địa chi. Ngũ hành của Thiên Can theo thứ tự từ Giáp đến Quư, chúng ta có sắp xếp như sau: GIÁP-ẤT-BÍNH-ĐINH-MẬU-KỶ-CANH-TÂN-NHÂM-QUƯ. Giáp - Ất MỘC. Bính - Đinh HỎA. Mậu - Kỷ THỔ. Canh - Tân KIM. Nhâm - Quư THỦY. Từ Giáp đếm đến Quư,theo thứ tự 1 đến 10, chúng ta có những Can thuộc số lẻ là Can Dương. Những Can thuộc số chẵn là Can Âm. Ngũ hành của Địa chi theo thứ tự từ Tư đến Hợi, chúng ta có sắp xếp như sau : TƯ-SỮU-DẦN-MĂO-TH̀N-TỴ-NGỌ-MÙI-THÂN-DẬU-TUẤT-HỢI. Tư/Hợi - Thủy Dần/Măo - Mộc Tỵ/Ngọ - Hỏa Thân/Dậu - Kim Th́n/Tuất/Sửu/Mùi - Thổ Từ Tư đếm đến Hợi theo thứ tự từ 1 đến 12, chúng ta có những Chi thuộc số lẻ là Chi Dương, những Chi thuộc số chẵn là Chi Âm. Trong lục thập hoa giáp, Can Dương sẽ đi với Chi Dương. VD: Giáp Tuất Giáp = 1, Tuất = 11 (đều là các số lẻ trong Thiên Can - Địa Chi) thuộc DƯƠNG. Can Âm sẽ đi với Chi Âm. VD: Ất Hợi Ất = 2, Hợi = 12 (đều là các số chẵn trong Thiên Can - Địa Chi) thuộc ÂM. Ứng dụng Ngũ hành trong Ngũ vận th́ sắp xếp theo Thiên Can hợp. Có nghĩa là Can Dương hợp với Can Âm có ngũ hành tương khắc. VD: Giáp - Kỷ --> Thổ.- Giáp là Dương MỘC phối hợp với Kỷ là Âm THỔ. Ất - Canh --> Kim.- Ất là Âm MỘC phối hợp với Canh là Dương KIM. Bính - Tân --> Thủy.- Bính là Dương Hỏa phối hợp với Tân là Âm KIM. Đinh - Nhâm --> Mộc.-Đinh thuộc Âm HỎA phối hợp với Nhâm là Dương THỦY. Mậu - Quư --> Hỏa.-Mậu là Dương THỔ phối hợp với Quư là Âm THỦY. Trong THỌ THẾ BẢO NGUYÊN có đúc kết như sau: Giáp Kỷ hóa THỔ - Ất Canh - KIM, Đinh Nhâm hóa MỘC tận thành lâm, Bính Tân hóa THỦY mịch mịch xứ... Mậu Quư Nam phương HỎA diệm xâm. V́ vậy chúng ta chú ư vào Thiên Can của các năm để phân biệt Ngũ vận của năm đó. VD: Năm Quư Tỵ, Quư: thuộc vận HỎA "Mậu Quư Nam phương HỎA diệm xâm." Ứng dụng Lục Khí Sắp xếp theo Địa Chi Xung.Có nghĩa là 6 cặp Địa Chi Xung khắc nhau. Trong THỌ THẾ BẢO NGUYÊN có ghi rằng : Tư-Ngọ Thiếu Âm Quân thử HỎA. Sữu-Mùi Thái Âm vi Thấp THỔ. Dần-Thân Thiếu Dương Tướng HỎA viêm. Măo-Dậu Dương Minh Táo KIM chủ. Th́n-Tuất Thái Dương tư THỦY Hàn. Tỵ-Hợi Quyết Âm Phong MỘC khởi. Do đó chúng ta chú ư vào Địa Chi của năm để phân biệt Lục Khí của năm đó. VD: Năm Quư Tỵ, Tỵ thuộc Khí Quyết Âm Phong MỘC. Tóm lại năm Quư Tỵ - Ngũ Vận thuộc HỎA - Lục Khí thuộc Quyết Âm Phong Mộc. Hẹn gặp lại các bạn.

Replied by hunghuy (Hội Viên) on 2013-05-01 12:25:22.0

bạn Khang Tường có bài viết hay lắm, ngũ vận lục khí chốt lại cũng dựa vào thiên can địa chi t́m vận khí cho từng năm. tùy từng tác giả của từng sách, có thể nghiên cứu những tài liệu khác hoặc giống nhau để cho ra kiến thức về phần vận khí này. do đó khi ng đọc chúng ta tiếp cận kiến thức từ sách nào của tác giả nào sẽ có được cách biện chứng giống như vậy. bản thân ḿnh nghiên cứu trong sách trung y học khái luận nên có cách suy luận đơn giản hơn nhưng cũng đúng với thực tế. ḿnh cũng dựa vào lư luận này để suy đoán vận khí cho năm 2013 này và cho kết quả mọi diễn biến trong năm nay càng khốc liệt hơn. vận khí trời đất diễn biến khó lường, ng già trẻ em và ng có tố chất yếu dễ sinh bệnh tật, nếu nặng có thể tử vong.

Replied by KHANG TƯỜNG (Hội Viên) on 2013-05-06 13:52:52.0

KT cảm ơn bạn hunghuy đă góp ư. Nay KT xin tiếp tục tóm tắt về đề tài Ngũ Vận - Lục Khí. NGŨ VẬN 1-CHỦ VẬN:là khí hóa vận hành trong một năm nào cũng như năm nấy.Như: Mùa Xuân thuộc MỘC. Mùa Hạ thuộc HỎA. Trưởng Hạ thuộc THỔ. Mùa Thu thuộc KIM. Mùa Đông thuộc THỦY. 2-KHÁCH VẬN: là khí chuyển vận trong 5 năm, mỗi năm mỗi khác, vận hành năm này qua năm kia, đi đủ một ṿng 10 năm rồi Giáp lại hoàn Giáp. Như: Giáp Kỷ hóa THỔ. Ất Canh KIM...( các bạn xem lại phần trên ) Trong mỗi vận lại chia ra Âm Dương; Năm Dương Can: Giáp-Bính-Mậu-Canh-Nhâm là Vận Thái Quá. Năm Âm Can: Ất-Đinh-Kỷ-Tân-Quư là Vận Bất Cập. Thái Quá là thịnh vượng, dư thừa. Bất Cập là yếu kém, không đầy đủ. VD:Năm Giáp(Tư-Tuất-Thân-Ngọ-Th́n-Dần)là Dương Can, thuộc THỔ Vận Thái Quá.THỔ Thái Quá th́ Thấp( THỔ) khí dư thừa. VD: Năm Kỷ(Tỵ-Măo-Sữu-Hợi-Dậu-Mùi)là Âm Can, thuộc THỔ Vận Bất Cập.THỔ Bất Cập th́ MỘC( Phong) khí lấn át. Các năm Ngũ Vận lại có cách gọi tên riêng, những năm Thái Quá gọi là Thái, những năm Bất Cập gọi là Thiếu. Lại chia ra Ngũ Hành mà gọi như sau: THỔ gọi là Cung. KIM gọi là Thương. MỘC gọi là Giốc. HỎA gọi là Chủy. THỦY gọi là Vũ VD:Năm Nhâm Th́n. Nhâm thuộc Dương Can, Vận MỘC Thái Quá. Gọi là Thái Giốc. VD:Năm Quư Tỵ. Quư thuộc Âm Can, Vận Hỏa Bất Cập. Gọi là Thiếu Chủy. LỤC KHÍ 1-CHỦ KHÍ:là nói về khí hậu trong một năm, năm nào cũng như năm nấy, như: Tháng Giêng-Hai thuộc về khí Quyết Âm Phong Mộc(Phong khí). Tháng Ba-Tư thuộc về khí Thiếu Âm Quân Hỏa(Nhiệt khí). Tháng Năm-Sáu thuộc về khí Thiếu Dương Tướng Hỏa(Thử khí). Tháng Bảy-Tám thuộc về khí Thái Âm Thấp Thổ(Thấp khí). Tháng Chín-Mười thuộc về khí Dương Minh Táo Kim(Táo khí). Tháng Mười Một-Mười Hai thuộc về khí Thái Dương Hàn Thủy(Hàn khí). 2-KHÁCH KHÍ:th́ chia ra Tư Thiên - Tại Tuyền Tư Thiên là ở trên.Là khí chủ nữa năm về trước(6 tháng đầu năm). Tại Tuyền là ở dưới. Là khí chủ nữa năm về sau(6 tháng cuối năm) Tư Thiên - Tại Tuyền đối chiếu nhau theo nguyên tắc: Táo-Nhiệt tương hợp. Hàn-Thấp tương lâm. Phong-Hỏa tương trị. VD: Năm Tư-Ngọ khí Thiếu Âm Quân Hỏa(Nhiệt) Tư Thiên(6 tháng đầu năm), th́ khí Dương Minh Táo Kim Tại Tuyền(6 tháng cuối năm). VD: Năm Măo-Dậu khí Dương Minh Táo Kim Tư Thiên(6 tháng đầu năm),th́ khí Thiếu Âm Quân Hỏa(Nhiệt) Tại Tuyền(6 Tháng cuối năm). Theo đó mà các bạn suy ra những năm c̣n lại. Cảm ơn các bạn đă quan tâm! Hẹn Gặp lại!

Replied by PhuongD (Hội Viên) on 2013-05-07 04:51:33.0

Gửi bác Khang Tường: Ngũ Vận, Lục Khí quy thành 60 hoa giáp tuần hoàn mà lại đem ững dung vào địa lư khí hậu trong năm th́ e rang có sai lạc rất lớn. Bác có thống kê xem thời tiết các năm gần đây có khớp với "phán quyết" vận khí không? :)

Replied by KHANG TƯỜNG (Hội Viên) on 2013-05-07 13:00:21.0

KT chân thành cảm ơn Bác PhuongD đă quan tâm góp ư! Những ǵ KT tóm tắt trên đây chẳng qua chỉ là khái niệm cơ bản về một Học thuyết trong vô vàn Học thuyết của Đông Y. Nói theo Dịch học gọi đó là phần Lư, c̣n phần Sự th́ tùy ở mỗi người chúng ta ứng dụng Học thuyết đó vào thực tế cuộc sống như thế nào. Theo thiển ư của KT, những Học thuyết đó đều là nền tảng để Đông Y tồn tại cho đến ngày nay, nếu không có một giá trị thực tiển; lợi ích ǵ cho nhân loại th́ có lẽ những Học thuyết đó đă bị đào thải khỏi ṿng xoay của bánh xe Lịch sử Y Học Cổ Truyền. Trở lại lời góp ư của Bác PhuongD, vấn đề Bác nêu ra cũng là vấn đề làm cho KT trăn trở từ lâu. Bởi v́ sự h́nh thành Học thuyết Ngũ Vận-Lục Khí xuất xứ từ Trung Y trải qua mấy ngàn năm trước, đất đai; khí hậu của nước Trung Hoa thuở đó chắc hẵn không giống như môi trường sống hiện nay ở nước Việt Nam ta.Cho nên ứng dụng một Học thuyết của mấy ngàn năm trước cho thực tế y học của mấy ngàn năm sau, Đông Y chúng ta cần phải có sự Biến Thông linh hoạt. "Y GIẢ-Ư DĂ; Ư GIẢ-TRI DĂ; TRI GIẢ-TRÍ DĂ"( Y đâu-Ư đó; Ư đâu-Biết đó;Biết đâu-Hiểu đó). Miền Nam nước ta nhất là Sài G̣n, khí hậu quanh năm chỉ hai mùa mưa nắng, theo lư mà nói th́ ở Sài G̣n phần nhiều là Thử khí;Nhiệt khí và Thấp khí. Thỉnh thoảng có những đợt gió mùa Đông Bắc; Tây Nam; Đông Nam th́ thời tiết có kèm thêm Phong khí; Hàn khí... V́ vậy khi ứng dụng Học thuyết Ngũ Vận-Lục Khí vào công tác Chẩn đoán, chúng ta cần lưu ư đến khí hậu, thời tiết tại chỗ để có phương pháp Điều trị thích hợp cho từng bịnh nhân. " NHÂN THÂN TIỂU VŨ TRỤ "( Thân thề người ta là một Vũ Trụ thu nhỏ). KT xin hỏi vui Bác PhuongD một câu: Hôm nay Tiểu Vũ Trụ trong người Bác có Vận ǵ Thái Quá-Bất Cập? Có Khí ǵ Tư Thiên-Tại Tuyền? Vài lời mạo muội!Mong Bác thứ lỗi!

Replied by PhuongD (Hội Viên) on 2013-05-08 11:06:40.0

@Khang Tường: Chính là v́ lưu truyền qua nhiều đời, phần "Lư" của Đông Y (Dịch học) vốn đă trừu tượng, khó nắm bắt mà người ta lại c̣n vận dung cứng nhắc vào thực hành "Sự" nên tôi mới đặt nghi vấn. Muốn hết nghi th́ phải đặt lại vấn đề từ các khái niệm cơ bản, hiểu cho chính xác thế nào là khí, thế nào là vận ...vv. Nay tôi đem áp dạng cách hiểu mới (do tôi tự đặt ra) để trả lời câu hỏi vui của bạn th́ có khi bạn lại hỏi ngược lại về cách hiểu của tôi! :-D Hôm nay 8/5/2013 Vận của tôi đạt mức 43/80 , ví dụ 1 trong hàng ngàn cái thái quá là mỡ dưới da bụng, bất cập là cơ chân, ví dụ 1 trong hàng trăm đại diện cho khí tư thiên là lưu lượng máu lên năo cao, khí tại tuyền là tĩnh mạch chân giăn ứ. He he :-) Đùa chứ tôi biết ứng dung Lư - Sự của y học cổ truyền có bản chat là phép quy giản (reductionism), tức là quy chiếu rút gọn từ rất nhiều biểu hiện sinh học về thành các nhóm biến đổi qua lại (2 = âm dương, 5 = ngũ hành). Tôi là người nghiên cứu cả y học cổ truyền lẫn hiện đại nên biết như vậy, các bạn khác có thể không cùng nhận thức nên sẽ không hiểu, thậm chí bất đồng. Đó cũng là chuyện đương nhiên.

Replied by hunghuy (Hội Viên) on 2013-05-08 22:59:28.0

@PhuongD : qua những ǵ pak trao đổi và góp ư, e biết pak là ng có kinh nghiệm, có thể về y học hiện đại và YHCT. nhưng những ǵ pak nói th́ có vẻ là phỉ báng YHCT hơn là đóng góp cho nó phát triển lên. có thể pak có kinh nghiệm về YHHĐ rồi mới nghiên cứu YHCT nên có sự so sánh khập khiễng như vậy. e th́ ngược lại với pak nhưng ko hề hạ thấp giá trị của tây y, e chủ trương kết hợp tây y và đông y để điều trị bệnh. YHCT dùng các vị thuốc có nguồn gốc thảo dược, c̣n tây y dùng thuốc do tổng hợp từ hóa chất. nếu pak có kiến thức về YHCT th́ chắc hẳn pak cũng e sợ khi phải uống thuốc tây, pak nhỉ

Replied by PhuongD (Hội Viên) on 2013-05-09 05:39:47.0

@Hunghuy: Tôi cầm tinh con chó, người ta nói "mồm chó vó ngựa" cho nên lời nói thường khó lọt tai nhiều người, nhưng tôi đích thực có nửa phần tri thức phương Đông đấy. :-) Nửa phần kia là khoa học hiện đại, tất nhiên có Tây Y. Công việc của tôi là nghiên cứu và làm rơ các nội dung lư luận cổ truyền, v́ thế tôi mong được thảo luận với những vị giàu kinh nghiệm và có tư duy phê phán lành mạnh. Lưu ư là bài trên tôi không hề đả phá thuyết vận khí đâu nhé mà trái lại, tôi đang t́m cách chứng minh nó phù hợp với những hiểu biết hiện đại.

Replied by KHANG TƯỜNG (Hội Viên) on 2013-05-09 07:25:31.0

Hôm nay 8/5/2013 Vận của tôi đạt mức 43/80 , ví dụ 1 trong hàng ngàn cái thái quá là mỡ dưới da bụng, bất cập là cơ chân, ví dụ 1 trong hàng trăm đại diện cho khí tư thiên là lưu lượng máu lên năo cao, khí tại tuyền là tĩnh mạch chân giăn ứ. He he :-) KT cảm ơn bác PhuongD đă phản hồi ư kiến, nhân đây KT chẩn đoán vui qua câu trả lời của bác. Theo như những ǵ bác nói th́ Vận Khí của bác đang trong giai đoạn Thượng Thực-Hạ Hư.Mạch đi Phù Hồng kiêm Khâu, đầu dễ nóng mà chân hay lạnh, cần phải giáng Hỏa tư Âm. Vận số của bác đang nằm ở quẻ Tấn, đến tháng 6 chuyển sang quẻ Bỉ, Tâm Huyết thất điều; Âm Dương rối loạn.Cho nên bác chỉ cần thực hành theo phép dưỡng sinh của Cụ Tuệ Tỉnh:"Tích Tinh-Dưỡng Khí-Tồn Thần-Thanh Tâm-Quả Dục-Thủ Chân-Luyện H́nh" là khỏe mạnh an lành thôi. Hi! Hi! Mấy lời xàm ngôn, mong bác đừng để bụng!

Replied by KHANG TƯỜNG (Hội Viên) on 2013-05-09 12:35:15.0

Vài câu nói đùa xả stress, nay KT tiếp tục tóm tắt phần Ngũ Vận-Lục Khí. VẬN KHÍ PHỐI HỢP NGŨ TẠNG 1-NGŨ VẬN: thuộc về Thiên Can chia ra Âm Can và Dương Can. GIÁP Dương THỔ hợp với Vị, KỶ Âm THỔ hợp với Tỳ. ẤT Âm KIM hợp với Phế, CANH Dương KIM hợp với Đại trường. BÍNH là Dương THỦY hợp với Bàng quang, TÂN là Âm THỦY hợp với THẬN. ĐINH là Âm MỘC hợp với Can, NHÂM là Dương MỘC hợp với Đởm. MẬU là Dương HỎA hợp với Tiểu trường, QUƯ là Âm HỎA hợp với Tâm,.. Tam tiêu thuộc về Dương HỎA, Tâm bào thuộc về Âm HỎA. 2-LỤC KHÍ: thuộc về Địa Chi, chia ra Âm Chi và Dương Chi. TƯ-NGỌ hợp với Tâm_Tiểu trường. SỮU-MÙI hợp với Tỳ-Vị. DẦN-THÂN hợp với Bào lạc-Tam tiêu. MĂO-DẬU hợp với Phế-Đại trường. TH̀N-TUẤT hợp với Bàng quang-Thận. TỴ-HỢI hợp với Can-Đởm. NGŨ VẬN TỀ HÓA-KIÊM HÓA 1-TỀ HÓA:là năm Vận Thái quá, Ngũ hành Vận đó ngang bằng với Ngũ hành Vận khắc nó. VD:năm Giáp THỔ Vận Thái quá, th́ THỔ khí ngang bằng MỘC khí. 2-KIÊM HÓA: là năm Vận Bất cập, Ngũ hành Vận đó suy yếu, bị Ngũ hành của Vận nó khắc chen lẫn vào bên trong. VD: năm Quư HỎA Vận Bất cập, th́ KIM khí chen lẫn vào trong HỎA khí. LỤC KHÍ CHÍNH HÓA-ĐỐI HÓA 1-CHÍNH HÓA: là khí hóa ở phương chính, th́ khí đầy đủ. Trong 12 năm th́ DẦN-NGỌ-MÙI-DẬU-TUẤT-HỢI là CHÍNH HÓA. 2-ĐỐI HÓA:là khí hóa ở phương đối chiếu, th́ khí suy kém. Trong 12 năm th́ TƯ-SỬU-MĂO-TH̀N-TỴ-THÂN là ĐỐI HÓA. VD: Năm TƯ-NGỌ là khí Thiếu Âm Quân Hỏa tư thiên. Thiếu Âm là Nhiệt khí, Nhiệt sinh ra từ phương Nam, nên khí CHÍNH HÓA ở NGỌ.TƯ đối xung với NGỌ nên gọi là ĐỐI HÓA. Năm SỬU-MÙI là khí Thái Âm Thấp Thổ tư thiên.Thái Âm là Thấp khí, Thấp sinh ra từ Tây Nam, nên khí CHÍNH HÓA ở MÙI.SỬU đối xung với MÙI nên gọi là ĐỐI HÓA. Năm DẦN-THÂN là khí Thiếu Dương Tướng Hỏa tư thiên.Thiếu Dương là Thử khí, Thử khí sinh ra từ Đông Nam, nên khí CHÍNH HÓA ở DẦN.THÂN đối xung với DẦN nên gọi là Đối HÓA. Năm MĂO-DẬU là khí Dương Minh Táo Kim tư thiên.Dương Minh là Táo khí, Táo khí sinh ra từ phương Tây, nên CHÍNH HÓA ở DẬU.MĂO đối xung với DẬU nên gọi là ĐỐI HÓA. Năm TH̀N-TUẤT là Thái Dương Hàn Thủy tư thiên.Thái Dương là Hàn khí, Hàn khí sinh ra từ Tây Bắc, nên CHÍNH HÓA ở TUẤT.TH̀N đối xung với TUẤT nên gọi là ĐỐI HÓA. Năm TỴ-HỢI là Quyết Âm Phong Mộc tư thiên.Quyết Âm là Phong khí, Phong khí sinh từ chánh Đông,nên CHÍNH HÓA ở HỢI.TỴ đối xung với HỢI nên gọi là ĐỐI HÓA.

Replied by justme (Hội Viên) on 2013-05-09 22:08:23.0

Chào Thầy Khang Tường, L.Y Khang Tường quả là người rất vui vẻ, mong Thầy Khang Tường tham gia sinh hoạt và gắn bó với diễn đàn để YHCT được ĐỀ CAO và BIẾT ĐẾN nhiều hơn nữa. Just.